یاتاقان به قطعه‌ای در موتور گفته می‌شود که بین میل لنگ و دسته پیستون قرار دارد چون این قطعات با یک دیگر به صورت چرخشی درگیر هستند یاتاقان بین آنها قرار می‌گیرد و از اصطکاک میان آنها جلوگیری می‌کند. روغن موتور و یاتاقان وظیفه دارند تا از اصطکاک قطعات موتور جلوگیری کنند.
اگر دمای یاتاقان‌ها بیش از حد بالا رود دیگر قادر به انجام وظیفه نیستند و نمی‌توانند از اصطکاک بین قطعات جلوگیری کنند و خودرو یاتاقان خواهد زد. یاتاقان زدن موتور ممکن است سبب از بین رفتن موتور شود.
تفاوت یاتاقان و بلبرینگ
همانطور که گفته شد یاتاقان برای از بین بردن اصطکاک قطعات استفاده می‌شود و استحکام بسیار بالایی نیز دارد. بلبرینگ هم جزو خانواده یاتاقان‌ها به شمار می‌رود. بلبرینگ از قفسه، کاسد نمد فلزی، رنگ داخلی و خارجی و ساچمه ساخته شده‌است. ساختار بلبرینگ و یاتاقان تقریبا شبیه به هم است و هر دو از ساچمه‌هایی ساخته شده‌اند که مانع از اصطکاک بین قطعات می‌شوند.
یاتاقان انواع گوناگونی دارد و هرکدام از آنها قدرت تحمل وزن و اصطکاک مختلفی را دارند. از یاتاقان در صنایع مختلفی از جمله صنعت خودروسازی بسیار استفاده می‌شود این قطعات کاربرد زیادی دارند و نقش مهمی را نیز در سلامت اجزای مختلف ماشین ایفا می‌کنند. یکی از این یاتاقان‌ها که بسیار نقش کاربردی و مهمی دارد و در موتور خودرو استفاده شده است. پیش تر گفته شد که اگر یاتاقان بیش از حد گرم شود دیگر نمی‌تواند از اصطکاک بین قطعات موتور جلوگیری کند که در این صورت ممکن است اتفاق بسیار جدی برای موتور خودرو پیش آید.
علل یاتاقان زدن موتور خودرو
یاتاقان زدن در واقع از بین رفتن همان قطعاتی است که مانع از اصطکاک اجزای موتور می‌شود. وقتی این قطعات از بین بروند قطعات موتور هنگام حرکت با یکدیگر تماس پیدا می‌کنند و ممکن است از بین بروند. توجه داشته باشید که یاتاقان زدن موتور دلایل مختلفی دارد که در ادامه به آن اشاره می‌شود.
استفاده از روغن‌های نامرغوب
استفاده از روغن موتور بی کیفیت و تعویض دیر هنگام آن سبب می‌شود که جرم روغن رسوب کند و در اثر کار کردن جرم روغن به قطعات نفوز می‌کند و باعث جرم گرفتگی قطعات موتور می‌شود. هنگامی که در روغن کاری قطعات موتور اختلال ایجاد شود، قطعات نمی‌توانند به درستی کار کنند و روغن کاری یاتاقان‌ها به شکل صحیح انجام نمی‌شود در نتیجه یاتاقان‌ها در شرایط نامناسبی قرار می‌گیرند و ممکن است نتوانند به درستی عمل کنند.
بالا رفتن دمای موتور
دمای موتور می تواند به دلیل بی آب ماندن موتور و درست کار نکردن فن بالا رود. یاتاقان‌ها وقتی زیاد گرم شوند به درستی عمل نمی‌کنند و همین امر ممکن است سبب یاتاقان زدن موتور خودرو شود.
فرسودگی قطعات
یکی دیگر از دلایل یاتاقان موتور می‌تواند به دلیل عمر بالای یاتاقان‌ها باشد. معیوب بودن و شکستن آنها سبب می‌شود که وضیفه خود را به درستی انجام ندهند و باعث اختلال در کار کرد موتور شوند.
خراب شدن پمپ روغن
خیلی وقت‌ها ممکن است که شما کار تعویض روغن را در زمان‌های لازم انجام دهید و از روغن با کیفیت نیز استفاده کنید اما اتفاقی مانند خرابی پمپ آن باعث شود که روغن کاری قطعات به درستی انجام نگیرد.
رانندگی غیر معمول
هنگام رانندگی باید مراقب باشید که دور موتور بالا نرود. رانندگی هیجانی و گاز دادن زیاد سبب فشار به موتور می‌شود و هر کدام از قطعات موتور این فشار را تحمل می‌کنند. بالا رفتن چند باره دور موتور در زمان‌های متفاوت به قطعات آن آسیب می‌زند و سبب از بین رفتن آنها می‌شود.
علائم یاتاقان زدن موتور
اگر خودرو استارت می‌خورد و موتور آن روشن نمی‌شود یکی از دلایل آن می‌تواند یاتاقان زدن باشد.
همچنین وقتی گاز می‌دهید و دور موتور بالا می‌رود و صدای تق تق از موتور شنیده می‌شود باید احتمال دهید که موتور یاتاقان زده است البته صداهای غیرعادی در موتور دلایل دیگری نیز می‌تواند داشته باشد. اگر صدای تق تق از خودرو می‌شنوید بهتر است با آن رانندگی نکنید چون ممکن است سبب از بین رفتن موتور خودرو شود. بهترین کار این است که هر چه سریع‌تر از یک تعمیرکار کمک بخواهید.
خودرو چراغ‌های هشدار متفاوتی دارد که یکی از آنها چراغ چک روغن است. روشن شدن چراغ چک روغن نمی‌تواند دلیل بر یاتاقان خودرو باشد اما بهتر است خیلی زود به بررسی روغن بپردازید تا سبب آسیب جدی به موتور نشوید.
اگر یاتاقان‌ها آسیب ببینند خودرو به درستی کار نمی‌کند و توانایی و کشش اولیه را ندارد بنابراین بهتر است نسبت به بررسی و یا تعویض آنها اقدام کنید.
به یاد داشته باشید که هر کدام از علائمی که در بالا گفته شد می‌تواند دلایل دیگری داشته باشد اما بهتر است هرچه زودتر نسبت به بررسی خودرو اقدام کنید.
نحوه جلوگیری از یاتاقان زدن موتور
بهترین کاری که می‌تواند از یاتاقان زدن موتور جلوگیری کند، جدی گرفتن بررسی‌های دوره‌ای خودرو است. بهتر است در زمان‌های مقرر که برای آن تعیین شده خودرو را به یک متخصص نشان دهید تا عیب و ایرادات آن گرفته شود و مشکلات جدی به بار نیاید.
در پایان این نکته را به یاد داشته باشید که خرابی قطعات کوچک می‌تواند آسیب‌های بزرگی به کل مجموعه که خودرو است وارد کند و هزینه زیادی روی دوش شما بگذارد پس با شنیدن صداهای غیر عادی یا تغییر در وضعیت خودرو بهتر است با یک تعمیرکار متخصص مشورت کنید.
منبع: khodro45